இரண்டாம் உலகப் போரைப் பற்றி சொல்லப்படாத உண்மைகள்

அறிமுகம்

இரண்டாம் உலகப்போர் (1939–1945) மனித வரலாற்றில் மிகப் பெரிய அளவிலான ஆயுத மோதலாக பதிவு செய்யப்படுகிறது. நாசி ஜெர்மனி, ஜப்பான், இத்தாலி போன்ற ஆக்சிஸ் சக்திகள் ஒரு பக்கம், அமெரிக்கா, இங்கிலாந்து, சோவியத் ஒன்றியம், சீனா மற்றும் பல கூட்டுச் சக்திகள் மறுபக்கம் மோதிய இந்தப் போர், வெறும் ராணுவ மோதலை தாண்டி அரசியல், பொருளாதாரம், அறிவியல், கலாசாரம், தகவல் தொழில்நுட்பம் மற்றும் உளவுத்துறையின் ஆழமான மாற்றங்களை ஏற்படுத்தியது.

ஆனால் பொதுவாக நாம் கேட்கும் கதைகள், பாட புத்தகக் குறிப்புகள், புகழ்பெற்ற ஆவணப்படங்கள் எல்லாம் பெரும்பாலும் மைய களங்களை—ஜெர்மனியின் யூரோப் கைதாக்குதல், பசிபிக் போர், ஹோலோகாஸ்ட், ஹிரோஷிமா–நாகசாகி—சுற்றியே பேசுகின்றன. இந்தக் கட்டுரை, பொதுவாக பேசப்படாமல் விடப்பட்ட அல்லது குறைவாக வெளிச்சத்திற்கு வந்த உண்மைகளை ஆராய்கிறது. ஆதாரங்களால் உறுதிப்படுத்தப்பட்ட விபரங்களையும், மனித அனுபவங்களையும், அரிதான ராணுவத் திட்டங்களையும், மறைக்கப்பட்ட நெறிமுறைக் கேள்விகளையும் இங்கு தொகுத்துள்ளோம்.

போருக்குப் பின்னணி: பொதுவாக கவனிக்கப்படாத காரணிகள்

வெர்சாய்ல் ஒப்பந்தத்தின் நீண்ட நிழல்

முதல் உலகப்போரை முடித்த வெர்சாய்ல் ஒப்பந்தம் ஜெர்மனிக்குச் சுமத்தப்பட்ட கடுமையான நிபந்தனைகளால் அரசியல் சிதைவையும் பொருளாதார வறட்சியையும் தூண்டியது. இந்த சூழ்நிலைத் தீவிர தேசியவாதத்தை ஊக்குவித்து நாசி இயக்கத்துக்கு தருணம் கொடுத்தது என்பது அறிந்ததே; ஆனால் உண்மையில் ஜெர்மனிக்குள் உள்ளூர் நிதி அமைப்புகள் மற்றும் சில தொழில் குழுக்கள், பொருளாதாரத் தடை விதிகளைக் கடக்க பல ‘சாம்பல்’ வணிக வழிகளை உருவாக்கினர். இவை ரகசிய மறுசீரமைப்புக்கான நிதியைச் செலுத்த உதவின.

அரிசி, ரப்பர், எண்ணெய்—ஆசிய–பசிபிக் வரைபடம்

ஜப்பான் விரிவாக்கத்தின் வாசலில் இருக்கும் உண்மையான காரணிகள் அஞ்சல் அட்டையைப் போல் எளியது—இயற்கை வளங்கள். தென்கிழக்கு ஆசியாவின் ரப்பர், தகரம், எண்ணெய் களஞ்சியங்கள் ஜப்பான் இராணுவ–தொழில் இயந்திரத்தை இயங்க வைத்தன. இது வெறும் புவியியல் மட்டுமல்ல; காலனித்துவப் பொருளாதாரத்தின் பிரமாண்ட இணைப்புச் சங்கிலிகள் கூட இந்தப் பிணையில் இருந்தன.

ரகசியத் திட்டங்கள் மற்றும் மறைக்கப்பட்ட முயற்சிகள்

“Amerikabomber” மற்றும் நீளப்பயணத் தாக்குதல்களின் கனவு

ஜெர்மனி அட்லாண்டிக் கடலைத் தாண்டி அமெரிக்க உள்நிலப்பகுதிகளைத் தாகம் பார்த்தது குறைவாக பேசப்படுகிறது. “Amerikabomber” என்ற நீளப்பயண குண்டுவீச்சு விமானத் திட்டங்கள் வரைபடத்தில் இருந்தன; சில சோதனை முயற்சிகள் நடந்தாலும், உற்பத்தி–லாஜிஸ்டிக்ஸ் சவால்கள் இதை உறுதியாக்கவில்லை.

இந்தியக் கண்டத்தைத் தாக்கும் அரசியல்–உளவுத் திட்டங்கள்

ஆக்சிஸ் அணிகள் இந்தியா பகுதியில் தேசியவாத எழுச்சியை உந்தவும் பிரிட்டிஷ் ஆட்சியைத் தளர்த்தவும் முயன்றன. சுபாஷ் சந்திர போஸ் வழிநடத்திய இந்திய தேசிய ராணுவம் (INA) அத்தகைய அரசியல்–ராணுவத் திட்டங்களின் மையமாக இருந்தபோதிலும், உலகப் போர் பதற்ற வாசலில் நடந்த தகவல் போர், பிரசாரம், ரேடியோ ஒளிபரப்பு போன்றவை இந்திய உளவியல் நிலப்பரப்பைத் தாக்கியது.

இந்தியாவின் பங்கு: சுட்டெரிக்கும் எண் கணக்குகளைத் தாண்டி

2.5 மில்லியன் சிப்பாய்களின் காணாத கதைகள்

பிரிட்டிஷ் இந்திய ராணுவத்தில் 2.5 மில்லியனுக்கும் மேற்பட்ட இந்தியர்கள் பல கதவுகளில் சேவையாற்றினர்—வட ஆப்பிரிக்கா, இத்தாலி, தென்கிழக்கு ஆசியா, மத்திய கிழக்கு. இந்த படையினரின் தளவாடக் கலை, போர் குதிரைகள், மருத்துவ படை, பொறியியல் பிரிவுகள் ஆகியவை பெரும்பாலும் ‘ஹைலைட் ரீல்களில்’ இடம்பெறாமல் போனது.

பெங்காள் பஞ்சம்—பொருளாதார தமனமும் போர் முன்னுரிமையும்

1943–இல் நடந்த பெங்காள் பஞ்சம் சுமார் பல மில்லியன் உயிர்களை காவு கொண்டது. இது இயற்கைப் பேரிடர் மட்டும் அல்ல; போர் முன்னுரிமை, கப்பல் போக்குவரத்து ஒதுக்கீடு, விலை கட்டுப்பாட்டு குறைபாடு, தேவை–வழங்கு இணைப்பு முறிவு போன்ற கட்டமைப்பு சிக்கல்களால் தீவிரமடைந்தது.

• கடல் போக்குவரத்துக்கு போர் ஒதுக்கீடு
• களஞ்சிய சீமைகள் மற்றும் பகிர்வுத் தடைகள்
• விலை சீரமைப்பு மற்றும் கருப்புச் சந்தை

மனிதர்களின் மீது நடந்த விஞ்ஞானப் பரிசோதனைகள்

நாசி முகாம்கள்: மருத்துவத்தின் பெயரில் கொடூரம்

இரட்டையர்கள், மாற்றுத் திறனாளிகள், கைதிகள் மீது நடந்த சோதனைகள் மனித மரியாதைக்கு எதிரான பாசாங்கான ‘மருத்துவம்’. குளிர் தாங்கும் சோதனைகள், அழுத்தத்தாழ்வு சோதனைகள், ரசாயனச் சோதனைகள்—இவையெல்லாம் “அறிவியல் முன்னேற்றம்” என்ற போர்வையில் நடத்தப்பட்டன.

Unit 731—உயிரியல் ஆயுதங்களின் இருண்ட வரலாறு

ஜப்பானின் Unit 731 சீனாவில் உயிரியல் ஆயுத உற்பத்தி மற்றும் மனித பரிசோதனைகளில் ஈடுபட்டது. பிளேக், காலரா போன்ற நோய்களை ஆயுதமாக விரிவாக்க முயற்சிகள் நடந்தன என்பதே பயங்கரம்.

பெண்களின் பங்கு: கதைகளின் மறைந்த நாயகிகள்

துப்பாக்கிச் சுடும் வீராங்கனைகள் மற்றும் பைலட்டுகள்

சோவியத் ஒன்றியத்தில் பெண்கள் ஸ்னைப்பர்கள் உயர்ந்த சுடுதல் கணக்குகளைக் கொண்டிருந்தனர். பிரிட்டனில் ATA (Air Transport Auxiliary) பெண்கள் போர் விமானங்களை தொழிற்சாலைகளிலிருந்தும் தளங்களுக்கும் பறக்கவிட்டு முன்னுரிமைத் தளவாடத்தை நிர்வகித்தனர்.

ராணி ஆப் ஜான்ஸி படை (INA)

இந்தியாவில் INA–வின் பெண்கள் படை நேரடி கடமைகளையும் தகவல் பரிமாற்ற பணிகளையும் ஏற்று சமூக கட்டமைப்பின் பாரம்பரிய எல்லைகளை உடைத்தது. இது சுதந்திரச் சிந்தனையின் பாலினத் தடைகளை அசைத்த முக்கிய தருணமாகும்.

கோட்பிரேக்கர்கள் மற்றும் தகவல் போர்

Enigma–வை உடைத்த கணிதவியலாளர்கள்

பிரிட்டனின் Bletchley Park–ல் Alan Turing வழிநடத்திய குழு ஜெர்மன் Enigma குறியீட்டை உடைத்தது. இதனால் அத்தனை போர் இயக்கங்களின் பொது விளையாட்டு மாறியது—கடற்படை இயக்கங்கள், வான்வழி தாக்குதல்கள், U–boat தளவாடங்கள் எல்லாவற்றிலும் முன்னோடி நுண்ணறிவை கூட்டுச் சக்திகள் பெற்றனர்.

சிக்னல் இன்டலிஜென்ஸ்—கோட்களுக்கு அப்பால்

குறியீடு உடைத்தல் மட்டுமல்ல; வானொலி ஒலிபரப்பு மாதிரிகள், அனுப்பும் நேரங்கள், அலைநீளம் மாற்றங்கள் போன்ற மெட்டா–தகவல்களும் போர் இயக்கங்களில் ‘pattern intelligence’–ஆக பயன்படுத்தப்பட்டது.

• Traffic Analysis (அலையின் போக்குக் கண்காணிப்பு)
• Direction Finding (வழிக் கண்டறிதல்)
• Deception Channels (ஏமாற்ற ஒலிபரப்புகள்)

ஏமாற்றப் போர்: Ghost Army மற்றும் வரைபட நாடகம்

அமெரிக்காவின் Ghost Army

காற்று நிரப்பிய டேங்குகள், போலி ஒலி அமைப்புகள், போலியான ரேடியோ ட்ராஃபிக்—இதையெல்லாம் கொண்டு எதிரியைத் தவறாக வழிநடத்தியது Ghost Army. தளவாடச் செலவு குறைந்த இந்த உளவியல்–தகவல் ஒன்று சேர்த்த யுத்தம் பல பகுதியில் உயிர்களை காப்பாற்றியது.

வரைபட ஏமாற்றம் மற்றும் போலி சின்னங்கள்

சில காலங்களில் எதிரி ஸ்கவுட் விமானங்களைத் தவறாக வழிநடத்தும் வகையில் தளம்–சின்னங்களை மாற்றுதல், போலிச் சதுப்பு நிலத்தை சாலை போல் தோற்றுவித்தல், போலி விமான ஓடுதள விளக்குகள் போன்றர் காட்சித் தந்திரங்கள் பயன்படுத்தப்பட்டன.

கலைக்கொள்ளை மற்றும் கலாச்சாரப் பொருட்களின் மறைவு

Monuments Men–இன் நீண்ட வேட்டை

ஆயிரக்கணக்கான ஓவியங்கள், தாளச்சுவடிகள், மதப் பொருட்கள், மிகப் பழமையான சிற்பங்கள்—பகு பாகங்களாகப் போய், பலவற்றை மீட்க “Monuments Men” போருக்குப் பிந்தைய ஆண்டுகளிலும் தேடியனர். இன்றும் மர்மமாக காணாமல் போன பொருட்கள் உண்டு.

• பட்டியல் தயாரித்தல் மற்றும் அசைவு கண்காணிப்பு
• கண்காட்சித் தளங்களில் சான்றிதழ் ஒப்பீடு
• கருப்பு சந்தை தடுப்பு நடவடிக்கைகள்

அணுகுண்டின் அரசியல்—ஒரே காரணம் இல்லை

போரைக் குறுக்கம் செய்யும் வாதம்

அமெரிக்கா அணுகுண்டைப் பயன்படுத்திய முக்கிய காரணமாக “போரைக் குறுகிய காலத்தில் முடிக்க” என்ற கோஷம் கூறப்படுகிறது. ஆனால் இது ஒரு பகுதி மட்டுமே.

புதிய உலக ஒழுங்குக்கான அச்சு

சோவியத் ஒன்றியத்துக்கான அரசியல்–ராணுவச் சிக்னல், போர் பிந்தைய சக்தி சமநிலையை நிர்ணயிக்கும் முயற்சி, விஞ்ஞான–தொழில்நுட்ப முதன்மைக்கான காட்சிப் புனைந்து ஆகிய கோணங்களும் இருந்தன. அணு ஆயுதம் தந்திர ரீதியாகவும் உளவியல் ரீதியாகவும் முடிவுகளை மறுவடிவு செய்தது.

நடுநிலை நாடுகள்—நடுநிலையல்லாத பொருளாதாரம்

வங்கிப் பாதைகள், தங்கப் பரிவர்த்தனைகள்

சில நடுநிலை நாடுகள் தங்கப் பரிவர்த்தனைகளில் முக்கிய பாதைகளாக இருந்தன. நடைமுறையில், போர் பொருளாதாரத்தின் “முட்டுக் கோணங்கள்” இவ்வாறு செழித்தன—தொடர்பு வணிகங்கள், மறைமுக ஏற்றுமதி–இறக்குமதி.

புலம்பெயர் இயக்கங்கள்

நடுநிலை நிலைகளில் புகலிடம் பெற்ற விஞ்ஞானிகள், கலைஞர்கள், அரசியல் எதிர்ப்பாளர்கள் கலாச்சார–அறிவியல் துறைகளில் கொடியேற்றினர். இது உலக மையங்கள் எங்கு இருக்க வேண்டும் என்பதைப் பற்றிய புதிய வரைபடத்தை உருவாக்கியது.

கடலில் நடந்த சொல்லப்படாத கதைகள்

Merchant Marine—எச்சரிக்கை இல்லாத வீரர்கள்

வர்த்தகக் கப்பற்துறை (Merchant Marine) ஆழ்கடலின் தெரியாத முனைப்பில் தளவாட உயிர்கோடுகளை தாங்கியது. U–boat வேட்டைகளுக்கிடையில் அவர்கள் இழந்த உயிர்கள் உத்தியோகபூர்வ பட்டியல்களில் எப்போதும் பெரிதாகப் புகழப்படவில்லை.

கோன்வாய் தந்திரங்கள்

கோன்வாய் அமைப்புகள், கப்பல்களின் வேக–ரேடியஸ் ஒத்திசைவு, டிஸ்ட்ராயர் பாதுகாப்புச் சுற்று போன்ற முடிச்சுகள்—முயற்சி, தவறு, படிப்படியான புதுப்பிப்பால் தான் செதுக்கப்பட்டன.

வானில் மறைந்த உண்மைகள்

வான்வழி உற்பத்தி—சமூக–பெண் பங்கின் மாற்றம்

தொழிற்சாலைகளில் பெண்கள் மற்றும் சிறுபான்மை தொழிலாளர்கள் இடம் பிடித்தது, போருக்குப்பின் சமூக மாற்றங்களுக்கு விதை வைத்தது. சம்பள–பாதுகாப்புச் சிந்தனைகள், யூனியன் பேச்சுவார்த்தைகள், பாதுகாப்புக் கோட்பாடுகள் இங்கிருந்தே வலுத்தன.

விமானப் பராமரிப்பு—மெக்கானிக்க்களின் நுண்ணறிவு

துப்பாக்கிச் சூடு அல்லது குண்டுவீச்சை விட, விமானம் ஒவ்வொரு sortie–க்கும் திரும்பச் செய்வது பராமரிப்பின் தெய்வீகம்தான். நுண்ணிய கருவி ஒழுங்குகள், spare–parts தட்டுப்பாடு சமாளிப்பு, ‘cannibalization’ தந்திரம்—இந்தத் தொழில்நுட்ப அறிவே பல மிஷன்களை நடத்தச் செய்தது.

எதிர்ப்புப் போராளிகள் மற்றும் உளவுப் பிணையங்கள்

உள்நாட்டு எதிர்ப்பு—சிறிய ஊர்தான் பெரிய மேடையும்

பாலங்களைப் பிளத்தல், ரயில் அட்டவணைகளை மாற்றுதல், உணவுப் பொருட்களைப் பிழித்து வைப்பது—இவைகள் ‘வீரத் தூண்டல்’ கதைகளாகத் தோன்றினாலும், இதில் ஈடுபட்டவர்கள் விலையுயர்ந்த வாழ்க்கைப் பணயம் வைத்தவர்கள்.

பெண்–உளவாளிகள்

தகவல் கடத்தல், ரேடியோ ஒலிபரப்பு, கடிதக் குறியீடுகள்—பெண்கள் செய்த இந்தப் பணிகளில் மெய்யான தைரியம் இருக்கிறது. பிடிபட்டால் நேரடிக் கொடுமை என்பதை அறிந்தும் அவர்கள் பாய்ந்தனர்.

பொருளாதாரம்: போர் நிதிப்பாய்ச்சல்கள்

War Bonds—சில்லறை நகர்த்திய பெருஞ்செலவு

போர் நிதியை மக்கள் ‘கட்டணம்’ போல் ஏற்றுகொண்டதை மார்க்கெட்டிங், சினிமா, வானொலி இசை—all hands—உருவாக்கியது. இது வெறும் சேகரிப்பு அல்ல; மனச்சுழல் உருவாக்கும் சோசியோ–பைனான்ஸ் தந்திரம்.

தொழில்–அரசு கூட்டு

பெரிய தொழில்கள்—உலோகம், வாகனம், ரசாயனம்—அரசுக் கொள்முதல் ஒப்பந்தங்களால் நிதியளிக்கப்பட்டன. இது போர் பிந்தைய ‘மிலிடரி–இண்டஸ்ட்ரியல்’ அமைப்பின் விதையாக இருந்தது.

நீதிமன்றங்கள், நெறிமுறை, நினைவு

போர்க்குற்ற விசாரணைகள்

நியூரெம்பெர்க் போன்ற நீதிமன்றங்கள் உலக சட்ட முறையில் புதிய அத்தியாயத்தைத் திறந்தன—‘குற்றம் செய்தேன்’ என்ற ஆளின் எல்லைக்கு அப்பால் ‘கட்டளைப் பற்றாக்குறை’ வாதத்தை சவாலிட்டன. தனிநபர் பொறுப்பும் அரசியல் கட்டளைப் பொறுப்பும் இடையே சட்டப் பாலம் ஏற்பட்டது.

மருத்துவ நெறிமுறை—நியூரெம்பெர்க் குறியீடு

மனித பரிசோதனைகளுக்கான சம்மதி, ஆபத்து–பலன் மதிப்பீடு, ஆய்வெழுத்துப் நடைமுறை—இவை போர் கொடுமைக்கு பதிலாக வடிவெடுத்த புதிய வழிகாட்டுதல்கள்.

நீண்ட வால்: போர் முடிந்தும் முடியாத கதைகள்

Hiroo Onoda—ஒரு வீரன், ஒரு வாயில்லா உண்மை

1974 வரை பிலிப்பைன்ஸ் காடுகளில் ஒளிந்திருந்த ஜப்பான் வீரர் Hiroo Onoda—இந்தக் கதை ஒரு மனித மனதின் கட்டுப்பாடும் பக்தியும் எவ்வளவு ஆழம்தான் என்பதைக் காட்டுகிறது. போர் என்பது துப்பாக்கிச் சத்தத்தில் மட்டும் முடியாது; மனச்சுவர்களில் தொடர்கிறது.

புலம்பெயர் முகாம்கள்—தற்காலிகம் என்பதின் நிரந்தரம்

போர் முடிந்ததும் கோடிக்கணக்கானோர் இல்லம் இழந்தனர். ‘Displaced Persons’ முகாம்களில் ஒரு தலைமுறை வளர்ந்தது. கல்வி, விசா, வேலைவாய்ப்பு—சமூக மறுசீரமைப்பின் நீண்ட நடை அங்கிருந்தே தொடங்கியது.

சுற்றுச்சூழல் மற்றும் ஆரோக்கிய தடங்கள்

எரிபொருள்–ரசாயனங்களின் நீண்ட மாசு

எரிபொருள் களஞ்சியத் தீ, குண்டுவீச்சு இடிபாடுகள், கடலில் எண்ணெய் கசிவுகள்—இவை எல்லாம் போருக்குப் பிந்தும் நிலத்திற்கு, நீருக்கு, காற்றுக்கு அழுத்தக்கூட்டின. சில பகுதிகளில் விளைநிலங்கள் மீண்டும் வளம் பெற பல தசாப்தங்கள் எடுத்தன.

மருத்துவ முன்னேற்றங்கள்—கசப்பான தாய்

ஆண்டிபயாட்டிக் நிர்வாக நடைமுறைகள், ட்ரையாஜ், ரத்தப்பரிமாற்றம், பிளாஸ்டிக் சர்ஜிரி ஆகியவை போரின் ஒவ்வொரு துன்பச் சம்பவத்திலிருந்தும் கற்றுக் கொள்ளப்பட்ட கடின பாடங்கள்.

பிரசாரம், சினிமா, நினைவுக் கொள்கை

ப்ரொபகண்டா—சமூகவியல் ஆய்வுக்கூடம்

நாட்டின் மனச்சாந்தி, எதிரியின் மனச்சிதைவு, நடுநிலை மக்களின் சாய்வு—வார்த்தைகள், போஸ்டர்கள், பாடல்கள், செய்தி–சினிமா எல்லாம் சேர்ந்து ஒரு “அரசியல் உளவியல் ஆய்வுக்கூடம்” அமைத்தன.

திரைப்படங்கள் மற்றும் நினைவுக் கட்டிடம்

போருக்குப் பிந்தைய திரைமொழி வெற்றி–தோல்வியைக் கதை சொல்வதற்குப் போகாமல் ‘யார் நினைவாகவும் எப்படி நினைவாகவும்’ தீர்மானிக்கும் நினைவுக் கட்டுமானத்தை உருவாக்கியது.

மிதைகள் vs உண்மைகள்

ஒரே காரணம்—ஒரே தீர்வு என்ற கதைகள்

போர் ஒரு காரணத்தால் மட்டுமே தொடங்கவோ முடிவதோ இல்லை. பல கோணங்களைத் திரட்டிப் பார்த்தால்தான் முழுப் படம் தெளிவாகிறது. “ஹிரோஷிமா = போர் முடிப்பு” என்ற ஒரே வரி கதைக்கு உட்புறத்தில் கணக்கிணைய அரசியல் நிறைகிறது.

தொழில் நுட்பம் மட்டும்தான் வெற்றி என்ற தவப்பாடு

டாங்க், விமானம், குண்டு—இவை மட்டும் போரை வெல்லவில்லை. தளவாட ஒத்திசைவு, உளவுத்துறை, ஊட்டச்சத்து, அறுவை சிகிச்சை, மனநிலை, ஒட்டுமொத்த அமைப்பு—இவை அனைத்தும் வெற்றிக்குத் தாது.

• தளவாடம் மற்றும் போக்குவரத்து ஒழுங்குகள்
• உளவுத்துறை மற்றும் கோட்பிரேக்கிங்
• மனச்சண்டை மற்றும் ஏமாற்றத் தந்திரங்கள்
• சமூக–பொருளாதார இயக்கவியல்

சுருக்கப் பட்டியல்: சொல்லப்படாத முக்கிய அம்சங்கள்

• நாசி மற்றும் ஜப்பான் ரகசியத் திட்டங்கள்—நீளப்பயணத் தாக்குதல்கள், இந்திய உளவியல் தந்திரங்கள்
• இந்தியாவின் 2.5 மில்லியன் படைவீரர்கள், பெங்காள் பஞ்சத்தின் கட்டமைப்பு காரணிகள்
• Unit 731 மற்றும் முகாம் மருத்துவக் கொடுமைகள்
• பெண்களின் ஸ்னைப்பர், பைலட், உளவுப் பங்குகள்
• Enigma–வைக் களைந்த கோட்பிரேக்கர்கள்; மெட்டாடேட்டா–இன்டலிஜென்ஸ்
• Ghost Army, வரைபட–விசுவல் ஏமாற்றங்கள்
• கலைக்கொள்ளை, Monuments Men–ன் மீட்பு வேட்டை
• அணுகுண்டின் பன்முக அரசியல்–தந்திர நுணுக்கங்கள்
• நடுநிலை நாடுகளின் பொருளாதார–வங்கி வழித்தடங்கள்
• Merchant Marine, கோன்வாய் தந்திரங்கள்—மறைக்கப்பட்ட கடல் வீரர்கள்
• வான்வழி உற்பத்தி, பராமரிப்பு—சமூக மாற்ற விதைகள்
• எதிர்ப்பு இயக்கங்கள், பெண் உளவாளிகள்
• War Bonds, தொழில்–அரசு கூட்டு—பொருளாதாரப் பாய்ச்சல்கள்
• போர்க்குற்ற நீதிமன்றங்கள், நியூரெம்பெர்க் குறியீடு
• Hiroo Onoda, புலம்பெயர் முகாம்கள்—போரின் நீண்ட வால்
• சுற்றுச்சூழல் மாசு, மருத்துவ முன்னேற்றங்களின் இரு முகங்கள்
• ப்ரொபகண்டா மற்றும் நினைவுக் கொள்கை

முடிவு: வரலாற்றின் இருளில் ஒளி

இரண்டாம் உலகப்போர் வெற்றியும் தோல்வியும் என்ற எளிய பட்டியல்களில் அடங்காதது. இது புவிசார் அரசியல் சதுரங்கம், பொருளாதாரத் தந்திரம், அறிவியல் முன்னேற்றம், மனிதநேயப் பிழைப்பு, கொடுமைக்கு எதிரான நெறிமுறைப் போராட்டம் ஆகிய அனைத்தின் கலவையாகும். சொல்லப்படாத உண்மைகளில் நம்மால் காணப்படும் பாடம்—போர் என்பது பேரழிவு மட்டுமல்ல, எதிர்காலக் கொள்கைகளை வடிவமைக்கும் கடும் ஆசிரியரும் கூட. வரலாற்றை முழுமையாகப் பார்க்கும்போது தான் நாம் மீண்டும் அதே தவறுகளைச் செய்யாமல் இருக்கப் பயிற்சி பெறுகிறோம்.